Nhớ tháng Tám mùa thu lịch sử trên quê hương cách mạng

Ảnh minh họa: Tất Thắng

Sau ngày Nhật đảo chính Pháp (9/3/1945), cuộc khởi nghĩa ngày 10/3/1945 tại Thanh La (Sơn Dương, Tuyên Quang) thắng lợi, Châu Tự Do được thành lập và từ đó giải phóng toàn huyện Sơn Dương. Đến ngày 22/5/1945 hầu hết các địa phương trong tỉnh Tuyên Quang được giải phóng và mở rộng ra các vùng lân cận, tạo thành vùng giải phóng rộng lớn. Do đó, Tuyên Quang đã hội tụ đủ các điều kiện về “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” để Bác Hồ chọn làm nơi ở, làm việc và chỉ đạo cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám.

Sau nhiều ngày đêm băng rừng, vượt suối, ngày 21 tháng 5 năm 1945 Bác Hồ từ Pác Bó, Cao Bằng về đến Tân Trào, Sơn Dương, Tuyên Quang. Nơi đầu tiên Bác dừng lại nghỉ chân là đình Hồng Thái, sau đó Người vượt sông Phó Đáy vào làng Tân Lập ở, làm việc tại gia đình ông Nguyễn Tiến Sự. Cuối tháng 5/1945 để đảm bảo bí mật và tiện làm việc Bác chuyển lên ở trên lán Nà Nưa và ở tại đây để chỉ đạo cuộc cách mạng giải phóng dân tộc đi đến thắng lợi cuối cùng.

Đầu tháng 6-1945, tại Tân Trào, Bác Hồ chỉ đạo thành lập Khu giải phóng Việt Bắc gồm 6 tỉnh: Cao Bằng-Bắc Kạn-Lạng Sơn-Thái Nguyên-Tuyên Quang-Hà Giang. Trong 6 tỉnh, Tuyên Quang là nơi có địa hình, địa thế hiểm trở, “thuận lối tới Trung ương”, Nhân dân Tuyên Quang có truyền thống cách mạng và có cơ sở cách mạng hình thành sớm, nên Bác Hồ đã quyết định chọn Tân Trào (Tuyên Quang) làm trung tâm để lãnh đạo cách mạng, xây dựng chính quyền và quân đội cách mạng. Tân Trào trở thành Thủ đô Khu giải phóng. Từ căn lán nhỏ Nà Nưa ở Tân Trào, mọi chỉ thị, phương châm, đường lối, sách lược chỉ đạo toàn dân chuẩn bị vũ trang tiến tới tổng khởi nghĩa giành chính quyền được nhanh chóng truyền đi khắp nơi trong cả nước, cao trào kháng Nhật phát triển mạnh từ Bắc chí Nam. Cuối tháng 7-1945, tại Tân Trào, Trung ương gấp rút chuẩn bị tổ chức Hội nghị toàn quốc của Đảng và Quốc dân Đại hội đại biểu. Không khí chuẩn bị khởi nghĩa hết sức khẩn trương.

Giữa lúc công việc đang bộn bề, Bác bị ốm nặng, trong một đêm sốt rét và mê mệt li bì trên sàn nứa lạnh trong căn lán nhỏ giữa rừng tưởng không qua khỏi, khi vừa tỉnh lại, Người liền dặn đồng chí Võ Nguyên Giáp: "Lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hy sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn, cũng kiên quyết giành cho được độc lập!”... Thế rồi thật may, nhờ bài thuốc nam gia truyền của một ông ké người địa phương cùng với dùng thuốc ký ninh, Bác đã cắt cơn sốt, sức khỏe dần bình phục.

 Ngày 13 - 15/8/1945 Bác và Trung ương Đảng đã triệu tập Hội nghị toàn quốc của Đảng, ngày 16/8/1945 diễn ra Quốc Dân đại hội tại Tân Trào, Sơn Dương, Tuyên Quang, Đại hội đã đưa ra những quyết định quan trọng, phát động cả nước tiến hành tổng khởi nghĩa giành chính quyền, làm nên cuộc Cách mạng Tháng Tám, đánh đổ chế độ phát xít, tay sai, giành độc lập dân tộc.

 Tuyên Quang vô cùng tự hào là căn cứ địa cách mạng, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh sống và làm việc gần 6 năm, Bác đã cùng với Trung ương Đảng, Chính phủ   đưa ra những quyết sách lịch sử lãnh đạo cả dân tộc bước vào cuộc khởi nghĩa giành độc lập tự do cho dân tộc, đưa người dân Việt Nam từ địa vị nô lệ thành người làm chủ đất nước. Nhân dân Tuyên Quang vinh dự là nơi chở che cho cách mạng, nơi bảo vệ Bác, Trung ương Đảng và Chính phủ. Không phụ lòng tin của Bác và sự lựa chọn của lịch sử, Tuyên Quang đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình là Thủ đô Khu giải phóng.

Tháng 9/1945, thực dân Pháp quay trở lại xâm lược Việt Nam lần thứ hai,  kháng chiến toàn quốc bùng nổ. Ngày 2-4-1947, Bác Hồ cùng Trung ương Đảng, Chính phủ trở lại Tuyên Quang, tiếp tục chọn nơi đây làm nơi ở, làm việc, chỉ đạo cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc đi đến thắng lợi. Tân Trào - Thủ đô Khu giải phóng đã trở thành Thủ đô kháng chiến, là nơi đặt trụ sở làm việc của Trung ương Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận của 65 cơ quan, ban, ngành, đoàn thể Trung ương, trong đó có 14/15 bộ, cơ quan ngang bộ.

Ngày 19 và 20-3-1961, Nhân dân các dân tộc tỉnh Tuyên Quang vinh dự được đón Bác về thăm. Bác đến dự Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang lần thứ III; nói chuyện với Nhân dân Tuyên Quang; thăm và nói chuyện với Nhân dân xã Tân Trào (Sơn Dương) nơi Người cùng Trung ương ở, làm việc, lãnh đạo cuộc Tổng khởi nghĩa cách mạng Tháng Tám năm 1945 và cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc ta chống thực dân Pháp xâm lược. Ngoài ra Bác còn đến thăm xóm Hợp Hòa 2, xã Lưỡng Vượng (thị xã Tuyên Quang), Trung đoàn 246, Nông trường Sông Lô, Trường Thiếu nhi vùng cao, Trường Sư phạm cấp I Bình Thuận, Trường Bổ túc văn hóa tỉnh, Trường Đảng tỉnh Tuyên Quang. Tại Sân vận động thị xã Tuyên Quang, trước hàng vạn đồng bào, Bác đã căn dặn đồng bào, chiến sỹ tỉnh Tuyên Quang: “Phải đoàn kết chặt chẽ trong và ngoài Đảng, phải ra sức bảo vệ Tổ quốc, thi đua tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, phải xây dựng con người mới”.

 Đảng bộ và Nhân dân các dân tộc trong tỉnh luôn khắc ghi lời dạy của Bác, phát huy truyền thống quê hương cách mạng, Thủ đô Khu giải phóng, Thủ đô kháng chiến, đoàn kết, nỗ lực và phấn đấu vì sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng- an ninh, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, phấn đấu đưa Tuyên Quang trở thành tỉnh phát triển khá, toàn diện, bền vững trong các tỉnh miền núi phía Bắc. 

Thúy Quang